Spodumen należy do piroksenów. Kunzyt jest przezroczystą, fioletową lub różową odmianą spodumenu odkrytą przez amerykańskiego badacza kamieni szlachetnych G.F. Kunza. Zielonkawy hiddenit został nazwany na cześć swego odkrywcy W.E. Hiddena. Przezroczyste odmiany spodumenu zostały znalezione dopiero przed kilkudziesięciu laty.
Właściwości chemiczne
Jest krzemianem glinu i litu. Często zawiera dodatkowo sód, potas, żelazo, magnez i mangan.
Barwa i inne właściwości optyczne
Bywa biały, bezbarwny lub zabarwiony na zielono i różowo o szklistym połysku. Za zieloną barwę kryształów odpowiadają domieszki chromu, za różową manganu. Cechą charakterystyczną spodumenu jest silny pleochroizm, co sprawia, że w trakcie obrotu kamienia względem strumienia światła kryształy kunzytu zmieniają barwę z fioletowej przez ametystową do bezbarwnej, a kryształy hiddenitu przybierają barwy od niebieskawozielonej, przez szmaragdowozieloną do żółtawozielonej. Piękny kunzyt ma jedną wadę. Po pewnym czasie traci żywotność barwy.
Postać
Krystalizuje w układzie jednoskośnym. Pokrój kryształów jest słupowy. Tworzy też skupienia ziarniste. Spotykane są bliźniaki.
Pozostałe cechy rozpoznawcze
Spodumen ma dwukierunkową łupliwość, twardość 6,5–7 w skali Mohsa, gęstość 3,03-3,22 g/cm3. Jest kruchy.
Występowanie
Występuje głównie w pegmatytach granitowych.
Złoża
Obie odmiany spodumenu (kunzyt i higgenit) występują w USA, na Madagaskarze, w Afganistanie i Brazylii. Kunzyt występuje też w Kanadzie, Meksyku, Szwecji, Australii, Afganistanie i Pakistanie.
Krystyna Wołkowicz
Państwowy Instytut Geologiczny
