Właściwości chemiczne
Rubin jest tlenkiem glinu, zawierającym niewielkie domieszki chromu. Jest odporny na działanie kwasów.
Barwa i inne właściwości optyczne
Właściwą barwą rubinów jest barwa ciemnoczerwona i purpurowoczerwona. Najbardziej cenione są odmiany z lekkim odcieniem niebieskawym. Barwę taką mają rubiny z Myanmaru. Określa się ją jako czerwień krwi gołębia. Rubiny ze Sri Lanki są zwykle jaśniejsze i mają odcień brunatnawy wskutek domieszek chromu i żelaza.
Dyspersja światła w korundzie jest słaba, dlatego rubiny i szafiry mają niewielki ogień w stosunku do diamentów i niektórych innych kamieni szlachetnych. Korund odznacza się silnym dychroizmem, co skutkuje zmianą barwy przy obrocie kamienia, np. z ciemnoczerwonej na bladoczerwoną. Niektóre rubiny wykazują różnicę barw w świetle dziennym i sztucznym. Igiełkowate kryształki rutylu powodują w rubinach zjawisko asteryzmu. W rubinach występują wrostki cyrkonu, a w okazach z Myanmaru i USA (Montana) – kryształki spinelu. Pospolite są w nich wrostki gazowo-ciekłe. Połysk rubinów jest szklisty, a po oszlifowaniu zbliżony do diamentowego. Wrostki rutylu nadają rubinom ze Sri Lanki połysk jedwabisty.
Postać
Krystalizuje w układzie trygonalnym. Kryształy mają pokrój słupkowy lub tabliczkowy, z charakterystycznym bruzdkowaniem na ścianach słupa, piramid i dwuścianu. Większe kryształy są czasami zaokrąglone i przyjmują formę beczułki. Często tworzą zrosty bliźniacze.
Pozostałe cechy rozpoznawcze
Rubin charakteryzuje twardość 9 w skali Mohsa i gęstość 3,9-4,1 g/cm3. Jest kruchy. Nie wykazuje łupliwości. Posiada pewną oddzielność i przełam muszlowy.
Występowanie
Korund występuje w skałach magmowych bogatych w glinkę, nie zawierających zbyt dużej ilości krzemionki, np. w sjenitach i związanych z nimi pegmatytach, a także w strefie przeobrażeń kontaktowych i regionalnych (gnejsy, łupki krystaliczne i marmury). Jest odporny na działanie czynników mechanicznych, dzięki czemu często gromadzi się w złożach okruchowych.
Złoża
Na świecie: Kopalnie rubinów występują w Myanmarze, Tajlandii, Indiach, Pakistanie, Sri Lance, Kambodży, Australii, Tanzanii, Kenii, USA, Afganistanie i Wietnamie.
W Polsce: Rubin znajdowano w złotonośnych piaskach Dolnego Śląska rejonu Złotoryi.
Zastosowanie
Przezroczyste, pięknie zabarwione rubiny są cennymi kamieniami jubilerskimi. Drobnokrystaliczne, zbite odmiany korundu, zawierające zwykle sporo domieszek, są używane do celów przemysłowych jako materiał ścierny i polerski.
Krystyna Wołkowicz
Państwowy Instytut Geologiczny
