Trzęsienia ziemi związane z erupcjami wulkanów są znacznie słabsze od trzęsień tektonicznych; najsłabsze określane są jako wstrząsy sejsmiczne.
Ich przyczyną jest ruch magmy w kanale wulkanicznym, eksplozje w kraterze wulkanu oraz wylewy law bądź też procesy tektoniczne spowodowane przemieszczaniem się mas skalnych w wyniku intruzji magmy lub opróżnienia zbiornika magmowego. Hipocentra wulkanicznych trzęsień ziemi znajdują się zwykle na głębokości do 30 km (np. 15-20 km w czasie wybuchu meksykańskiego wulkanu Colima w 1994 r., 29 km w czasie erupcji wulkanu St. Helens w USA w 1998 r.); epicentra są usytuowane blisko centrum erupcji.
Magma przemieszczająca się wewnątrz wulkanu, wdziera się w szczeliny skał otaczających i rozsadza je, co powoduje trzęsienie ziemi i zmianę kształtu wulkanu
Trzęsienia wywołane wznoszeniem się magmy w kanale poprzedzają erupcję o kilka godzin, dni lub nawet miesięcy, a także występują w jej pierwszych fazach. Trzęsienia te są zatem wskaźnikiem zbliżającej się erupcji i na ich podstawie przewidziano m.in. erupcję wulkanów St. Helens w 1980 r. i Pinatubo w 1991 r. Trzęsienia wulkanotektoniczne występują w różnym czasie po erupcjach, a ich następstwem mogą być osuwiska, lawiny gruzowe i lahary. W celu zapobiegania szkodom wyrządzanym zarówno przez te niekiedy dość silne trzęsienia, jak też towarzyszące im klęski, w budownictwie na obszarach zagrożonych stosuje się specjalne standardy.
dr Elżbieta Jackowicz
Państwowy Instytut Geologiczny
