Erupcje freatoplinińskie są spowodowane interakcją wody i kwaśnych lub obojętnych magm; charakteryzują się ekstremalnym rozdrobnieniem i rozprzestrzenieniem produktów erupcji.
Kolumny z erupcji freatopliniańskich są znacznie wyższe od surtsejskich, lecz podobnie do nich ulegają kolapsowi i wzbudzają naziemną falę piroklastyczną.
Zgodnie z opinią licznych wulkanologów, erupcje freatopliniańskie nie występowały w naszej erze, chociaż niekiedy jako przykład tego rodzaju erupcji podaje się erupcję Krakatau w 1883 r. Bardziej reprezentatywnym przykładem erupcji freatopliniańskich jest erupcja Santorini w roku 1500 p.n.e. Erupcja ta (VEI = 6 lub 7), która zniszczyła wyspę Thera (obecnie Santorini) i inne okoliczne wyspy (w tym częściowo Kretę) i przyczyniła się do upadku cywilizacji minojskiej. Była ona wywołana przenikaniem wody morskiej do wcześniej utworzonej, zalanej morzem, olbrzymiej kaldery z pierścieniem małych wysepek na obrzeżach. W wyniku eksplozji wystąpiły fale tsunami (o wysokości 150-300 m), zapadła się północna część kaldery, a większa część wyspy uległa rozerwaniu i zatopieniu.
Kaldera Santorynu. Źródło: NASA
dr Elżbieta Jackowicz
Państwowy Instytut Geologiczny
