A+ A A-

Kopuły lawowe powstają w wyniku spiętrzenia lepkiej lawy (np. ryolitowej). Tworzą się bezpośrednio nad kraterem wulkanicznym, z którego też na ostatnim etapie erupcji bywają wyciskane iglice prawie zestalonej lawy, czyli protruzje.

Należą do stosunkowo niewielkich budowli - ich wysokość jest rzędu kilkuset metrów, a nachylenie stoków wynosi 45–75°. Ze względu na tendencję do pękania na bloki szybko wznoszącej się i krzepnącej lepkiej lawy, kopuły mogą się zapaść (ulec kolapsowi), wywołując katastrofalne spływy blokowo-popiołowe. Kopuły tworzą m.in. wulkany Merapi (Indonezja) i Soufrière (Małe Antyle).

Największa na świecie kopuła lawowa, Lassen Peak, USA. Fot. Daniel Schwen. Źródło: Wikimedia Commons Największa na świecie kopuła lawowa, Lassen Peak, USA. Fot. Daniel Schwen. Źródło: Wikimedia Commons

dr Elżbieta Jackowicz
Państwowy Instytut Geologiczny

Wulkanizm

Wulkany podmorskie

Wulkany podmorskie powstają w wyniku erupcji freatomagmowych, które przy ciśnieniu słupa wody o wysokości co najmniej 500–1000 m produkują lawy...

Wulkany kalderowe

Kaldery to duże zagłębienia w budowli wulkanicznej, powstałe w wyniku zapadnięcia się górnej części wulkanu po opróżnieniu zbiornika magmowego.

Kopuły lawowe

Kopuły lawowe powstają w wyniku spiętrzenia lepkiej lawy (np. ryolitowej). Tworzą się bezpośrednio nad kraterem wulkanicznym, z którego też na...

Erupcje freatopliniańskie

Erupcje freatoplinińskie są spowodowane interakcją wody i kwaśnych lub obojętnych magm; charakteryzują się ekstremalnym rozdrobnieniem i rozprzestrzenieniem produktów erupcji.

Wulkanizm w przeszłości geologicznej

W historii Ziemi wulkanizm był zarówno istotnym czynnikiem kształtowania jej powierzchni, jak też odegrał ważną rolę w formowaniu się litosfery...

Przyczyny wulkanizmu

W odróżnieniu od wulkanizmu innych ciał Układu Słonecznego, globalny obraz wulkanizmu ziemskiego wpisuje się w model tektoniki płyt litosfery, zgodnie...

Trzęsienia ziemi

Gdzie ziemia trzęsie się najczęściej…

Geograficzne rozmieszczenie epicentrów trzęsień ziemi pozwala na wydzielenie obszarów o różnej aktywności sejsmicznej: sejsmicznych, asejsmicznych i pensejsmicznych.

17-08-2012 Wyświetleń:20046 Trzęsienia ziemi Grzegorz Wróbel

Anatomia trzęsienia ziemi

Powierzchnię Ziemi przywykliśmy traktować jak stabilną opokę, której możemy w pełnić zaufać - wznosić na niej wielkie budynki, mosty, drogi...

17-08-2012 Wyświetleń:7806 Trzęsienia ziemi Grzegorz Wróbel

Dlaczego ziemia się trzęsie?

Wszystko przez te płyty! Ziemia składa się z kilku warstw, które charakteryzują się różnymi właściwościami fizycznymi i chemicznymi. Zewnętrzna, sztywna warstwa...

17-08-2012 Wyświetleń:13396 Trzęsienia ziemi Grzegorz Wróbel

Magnetyzm

Ziemskie pole magnetyczne

Uproszczony model ziemskiego pola magnetycznego  Nasza planeta zachowuje się jak wielki magnes - wytwarza wokół siebie pole magnetyczne. Pole to oddziałuje...

03-07-2013 Wyświetleń:17945 Ziemski magnetyzm Joanna Roszkowska-Remin

Oddziaływanie na skały

Jak magnetyzm oddziałuje na skały, czyli kto kogo przyciągnie i na czyją stronę Ziemskie pole magnetyczne, jak również pole magnetyczne wywołane...

03-07-2013 Wyświetleń:4740 Ziemski magnetyzm Joanna Roszkowska-Remin

Minerały ferromagnetyczne

Wszystkie minerały ferromagnetyczne zawierają żelazo. Pierwiastek ten w stanie czystym występuje jedynie w meteorytach, jednakże w przyrodzie jest dużo związków...

03-07-2013 Wyświetleń:10952 Ziemski magnetyzm Joanna Roszkowska-Remin