Praktycznie we wszystkich rodzajach skał występują w niewielkiej ilości minerały ferromagnetyczne. Dzięki ich właściwościom skała nabywa pozostałość magnetyczną, czyli zapis wartości i natężenia pola magnetycznego, któremu została poddana. Wartości pola magnetycznego mogą się zapisać w trakcie powstawania skały (mówi się wtedy, że skała ma pierwotną pozostałość magnetyczną) lub też w trakcie różnorodnych przemian, jakim skała była poddawana (silne naprężenia czy migracja roztworów mogą spowodować wytworzenie się wtórnej pozostałości magnetycznej). Zadaniem paleomagnetyków jest odczytanie pozostałości magnetycznej skał, co oznacza odcyfrowanie paleokierunków i paleonatężenia ziemskiego pola magnetycznego. W dalszej kolejności zebrane informacje wykorzystuje się do interpretacji geologicznych i geofizycznych. Więcej o namagnesowaniu skał

Wszystkie minerały ferromagnetyczne zawierają żelazo. Pierwiastek ten w stanie czystym występuje jedynie w meteorytach, jednakże w przyrodzie jest dużo związków zawierających żelazo w stanie utlenionym, uwodnionym lub zredukowanym. Najczęstsze minerały ferromagnetyczne to tlenki żelaza (np. magnetyt, hematyt, maghemit), siarczki żelaza, takie jak greigit czy pirotyn, lub wodorotlenki żelaza, np. getyt.

Jak magnetyzm oddziałuje na skały, czyli kto kogo przyciągnie i na czyją stronę

Ziemskie pole magnetyczne, jak również pole magnetyczne wywołane sztucznie w laboratorium, oddziałuje na każdą materię, porządkując jej momenty magnetyczne.

Artystyczna wizja ziemskiej magnetosfery w zderzeniu z wiatrem słonecznym. Źródło: NASA

Ziemskie pole magnetyczne nie jest jednorodne na całym globie. Są miejsca, gdzie jego natężenie jest większe, i takie, w którym działa ono słabiej. Na biegunach wartość natężenia jest zwykle wyższa niż na równiku. Ponadto wciąż następują czasowe zmiany pola magnetycznego – zarówno w położeniu jego biegunów, jak i w jego natężeniu. Zmiany w czasie obserwuje się jako zmiany dobowe, zmiany mierzone w latach, tzw. wiekowe, oraz zmiany obserwowane w skali geologicznej, tzn. tysięcy i milionów lat.