A+ A A-

W dziejach Ziemi zdarzały się upadki ogromnych meteorytów, czasem nazywanych nadbolidami. Meteoryty te miały masę wielu ton, a ich upadki powodowały wielkie katastrofy!

impact-DonDavisNASAArtystyczna wizja zderzenia wielkiej asteroidy (o średnicy 500 km) z młodą Ziemią; autor Don Davis, NASA

Chociaż bolidy spadające na Ziemię wybuchały w atmosferze, to i tak ich fragmenty były na tyle duże, że tworzyły gigantyczne kratery uderzeniowe. Największe upadki meteorytów odczuwalne były na całej kuli ziemskiej. Ilość energii, jaka była uwalniana w trakcie takiego upadku, zapewne nie raz przewyższała siłę bomby atomowej!

meteor crater arizona nasaKrater w Arizonie opisany jako pierwszy zidentyfikowany krater impaktowy.
Powstał po upadku meteorytu o średnicy nie większej niż 25 m,
20-50 tys. lat temu. Sam krater ma średnicę 1,2 km; źródło NASA

Dzisiaj na szczęście obserwujemy jedynie świadectwa takich uderzeń, w postaci kraterów uderzeniowych. Najlepiej zachowane kratery występują na pustyniach, gdzie nie porosła ich roślinność. Te największe widoczne są dopiero na zdjęciach satelitarnych.

manicouagan nasa1Krater impaktowy Manicouagan, Quebec, Kanada; źródło NASA

Czy wiesz że… Jedna z teorii dotyczących wyginięcia dinozaurów głosi, że wielkie gady wymarły, gdy na Ziemię spadł ogromny meteoryt. Upadek ten uruchomił następnie wzmożony wulkanizm, a emisja pyłów w wyniku upadku meteorytu i wulkanizmu przysłoniła całe niebo i nie pozwoliła docierać promieniom słonecznym na powierzchnię.

 

dino killer-don davis nasaTak mógł wyglądać koniec świata dinozaurów - artystyczna wizja
upadku asteroidy „Dino Killer", źródło Don Davis, NASA

Joanna Roszkowska-Remin
Państwowy Instytut Geologiczny

Wulkanizm

Wulkany kompleksowe

Do form złożonych zalicza się tzw. wulkany kompleksowe, czyli wulkany z sylwetką zniekształconą przez pasożytnicze stożki lub kopuły dobudowane na...

Przyczyny wulkanizmu

W odróżnieniu od wulkanizmu innych ciał Układu Słonecznego, globalny obraz wulkanizmu ziemskiego wpisuje się w model tektoniki płyt litosfery, zgodnie...

Erupcje pliniańskie i ultrapliniańskie

Erupcje te obejmują działalność silnie eksplozywną, z podrzędnym udziałem lub przy braku epizodów efuzywnych.

Wulkany tarczowe

Mauna Kea

Wulkany tarczowe tworzą na lądzie najbardziej rozległe budowle wulkaniczne, zwane też polami bazaltów – plateau.

Powstawanie i wznoszenie się magm

Procesy wulkaniczne są częścią składową procesów magmowych, ponieważ niezbędnym warunkiem wystąpienia działalności wulkanicznej jest obecność w głębi Ziemi magm, czyli...

Wulkany pierścieniowe

W wyniku erupcji freatomagmowych powstają wulkany pierścieniowe w kształcie wału materiałów piroklastycznych otaczających otwór wulkaniczny.

Trzęsienia ziemi

Gdzie ziemia trzęsie się najczęściej…

Geograficzne rozmieszczenie epicentrów trzęsień ziemi pozwala na wydzielenie obszarów o różnej aktywności sejsmicznej: sejsmicznych, asejsmicznych i pensejsmicznych.

17-08-2012 Wyświetleń:19878 Trzęsienia ziemi Grzegorz Wróbel

Anatomia trzęsienia ziemi

Powierzchnię Ziemi przywykliśmy traktować jak stabilną opokę, której możemy w pełnić zaufać - wznosić na niej wielkie budynki, mosty, drogi...

17-08-2012 Wyświetleń:7733 Trzęsienia ziemi Grzegorz Wróbel

Dlaczego ziemia się trzęsie?

Wszystko przez te płyty! Ziemia składa się z kilku warstw, które charakteryzują się różnymi właściwościami fizycznymi i chemicznymi. Zewnętrzna, sztywna warstwa...

17-08-2012 Wyświetleń:13288 Trzęsienia ziemi Grzegorz Wróbel

Magnetyzm

Ziemskie pole magnetyczne

Uproszczony model ziemskiego pola magnetycznego  Nasza planeta zachowuje się jak wielki magnes - wytwarza wokół siebie pole magnetyczne. Pole to oddziałuje...

03-07-2013 Wyświetleń:17838 Ziemski magnetyzm Joanna Roszkowska-Remin

Oddziaływanie na skały

Jak magnetyzm oddziałuje na skały, czyli kto kogo przyciągnie i na czyją stronę Ziemskie pole magnetyczne, jak również pole magnetyczne wywołane...

03-07-2013 Wyświetleń:4717 Ziemski magnetyzm Joanna Roszkowska-Remin

Magnetyzm w służbie jej wysokości Geo…

Praktycznie we wszystkich rodzajach skał występują w niewielkiej ilości minerały ferromagnetyczne. Dzięki ich właściwościom skała nabywa pozostałość magnetyczną, czyli zapis...

24-01-2014 Wyświetleń:7968 Ziemski magnetyzm Joanna Roszkowska-Remin