A+ A A-

TAGI sylur

Na ląd wyszły pierwsze rośliny. W wodach morskich i śródlądowych pojawiły się ryby. Wysoki poziom oceanu w strefach zwrotnikowych sprzyjał rozwojowi ogromnych raf. Na półkuli północnej powstał superkontynent Euroameryka, a na Gondwanie ponownie rozwinęły się lodowce.

Okres sylurski został wydzielony w 1835 r. Jego nazwa pochodzi od plemienia Sylurów, zamieszkujących dawniej obszary Walii w południowej części Wysp Brytyjskich.

Morze na wysokim poziomie

Wysoki poziom oceanu światowego umożliwił rozległy zapis geologiczny na wszystkich kontynentach. Płytkie morza epikontynentalne tętniły życiem. Po masowym wymieraniu w końcu ordowiku wiele grup odrodziło się w sylurze na nowo. Poprzedniego znaczenia nie odzyskały jedynie trylobity. W strefach zwrotnikowych tworzyły się ogromne rafy koralowo-gąbkowe (zespoły tabulatowo-stromatoporoidowe), które przetrwały aż do późnego dewonu. Skamieniałości znajdowane w rafach ukazują ogromne bogactwo ramienionogów, małży, ślimaków oraz liliowców. Intensywnie rozwijały się graptolity, których kolonie uległy uproszczeniu. Najpowszechniejsze były rodzaje o tekach (rurkach szkieletowych) umieszczonych z jednej strony gałązki.

Wyścig zbrojeń

W morzach pojawili się bardzo zaawansowani drapieżcy – pierwsze ryby szczękowe chrzęstnoszkieletowe (przodkowie rekinów), kostnoszkieletowe oraz ryby pancerne (plakodermy) i fałdopłetwe (akantody). Ryby te były przystosowane do życia w środowisku morskim, jak i słodkowodnym. Kolejną grupę drapieżców stanowiły wielkoraki wyposażone w kleszcze i zamieszkujące środowiska brakiczne (słabo zasolone) i słodkowodne.

Kolonizatorzy lądów

Tymczasem w środowiskach bagiennych wzdłuż rzek i jezior, pojawiły się pierwsze, niewielkie rośliny z charakterystycznym dwudzielnym rozgałęzieniem łodyg. Pierwsze rośliny lądowe nie miały korzeni, liści ani tkanki przewodzącej i były raczej na wpół wodnymi mieszkańcami bagien, a nie roślinami prawdziwie lądowymi.

Kolizja Europy z Ameryką

W sylurze nastąpiły zmiany w rozmieszczeniu kontynentów: Baltika połączyła się z Laurencją. W ten sposób na półkuli północnej powstał superkontynent Euroameryka (Laurazja). Ruchom kontynentów towarzyszyły wybuchy wulkanów, trzęsienia ziemi oraz wypiętrzenie wielkich łańcuchów górskich. Ich pozostałością są między innymi dzisiejsze góry Norwegii i Szkocji oraz Appalachy. Południowa część Gondwany (południowo-zachodnia Afryka) znalazła się na biegunie południowym, gdzie powstawały lodowce kontynentalne. Pozostałe kontynenty lub ich części znajdowały się w strefie równikowej bądź zwrotnikowej.

  • Trylobit Odontopleura ovata
  • Łodzik „Orthoceras” sp.
  • Graptolit Spirograptus turriculatus
  • Graptolit Spirograptus crispus

dr Tatiana Woroncowa-Marcinowska
Państwowy Instytut Geologiczny

O czym piszemy

contentmap_module

  • Polskie agaty
  • 68639
  • Agat litofizowy z Nowego Kościoła, Sudety. Muzeum Geologiczne PIG-PIB