Wspólne początki i relacje klimatu i biosfery na Ziemi były bardzo trudne. Warunki do życia zmieniały się tak drastycznie, że trudno dziś ocenić, co było większym cudem – narodziny pierwszych form życia, czy to, że przetrwały one do naszych czasów.

Bałtyk jest morzem młodym, jednym z najmłodszych na Ziemi. Jednak w ciągu swojej krótkiej historii morze to przeszło kilka wyraźnych zmian. Okresowo było zbiornikiem odizolowanym od oceanu, słodkowodnym, a po uzyskaniu połączenia z oceanem dwukrotnie przekształcało się w typowe morze wewnątrzkontynentalne.

Zanim powstało morze

W ciągu ostatniego miliona lat historii naszej planety obszar północnej Europy, w tym współczesnego Bałtyku i Polski, kilkakrotnie pokrywały lądolody. Każde kolejne nasunięcie lądolodu powodowało niszczenie podłoża skalnego i pogłębienie niecki Bałtyku. W rezultacie powstało rozległe obniżenie w skorupie ziemskiej, zajmowane obecnie przez Bałtyk. Dodatkowo, ciężar lądolodu każdorazowo powodował, że skorupa ziemska uginała się pod nim. Gdy klimat ocieplał się i lądolód zanikał, ugięta skorupa ziemska wracała do położenia pierwotnego, co miało istotny wpływ na rozwój Bałtyku.